Tagi: ⭐ jak zaangażować faceta w związek, od kiedy wiadomo, że jest się parą, po ilu spotkaniach związek, czy warto być w związku, kiedy znajomość przeradza się w związek, Zobacz też Luźny związek Związek składa się oczywiście z romantycznych chwil, ale nie każdy związek będzie romantyczny w 100% przypadków. Będą czasy monotonii, nudne chwile, a nawet nieprzyjemne sytuacje. Przekonanie, że związek będzie doskonały lub idealizowanie naszego partnera, nieuchronnie prowadzi do porażki, gdy zdamy sobie sprawę z rzeczywistości. Friends with benefits lub skrótowo: FWB, to relacja dość niejasno zdefiniowana, jako oparta na stosunkach seksualnych między dwiema osobami, które są przyjaciółmi. Oznacza to, że nie są one emocjonalnie zaangażowane w związek intymny między sobą i mogą mieć też innych partnerów. Taki układ jest niezwykle powszechny. Etap pierwszy to czas romantycznych spacerów, wstępnej intymności oraz zbudowania wzajemnego zaufania. To okres, w którym góruje pociąg fizyczny, który z każdym kolejnym spędzonym razem dniem może przeradzać się w zainteresowanie natury psychologicznej. Romantyczne początki, które często zapadają w pamięci na stałe. To był 2007 rok i nawiązywanie wirtualnych znajomości cieszyło się dużą popularnością. - Praktycznie wszystkie koleżanki flirtowały na czatach. Hitem były też portale społecznościowe, gdzie odnajdywało się znajomych z podstawówki czy liceum. Takie odgrzewane relacje działały na wyobraźnię, wydawało się, że znaleźć Ale przecież miewamy wokół siebie dobrych ludzi. Mamy przyjaźnie, które warte są więcej niż wszystkie inne razem wzięte. Co takiego dostajemy od innych ludzi, że chcemy, by byli blisko, że po jakimś czasie doceniamy tę znajomość bardziej, że nie wiadomo kiedy, przeradza się ona w przyjaźń? Filmy są podobne do Słońce też jest gwiazdą: After (2019), Miłość bez końca (2014), Ponad wszystko (2017), Najdłuższa podróż (2015), Step Up 4 Revolution (2012), Nick i Norah (2008), Pierwszy raz (2012), Sztuka dorastania (2011), Narzeczony mimo woli (2009), Zanim się pojawiłeś (2016) Dzieci nie mieli. Żal ukoił jednak u boku nowej partnerki. Sześć lat później, w 2019 r. wstąpił w związek małżeński po raz trzeci. Tym razem nową żoną okazała się znacznie młodsza od aktora Małgorzata Weremczuk, rozwódka (ur. 1984). Kiedy się poznali, żyła jeszcze druga żona aktora. Tłumaczenia w kontekście hasła "przeradza się w koszmar" z polskiego na angielski od Reverso Context: Z nadejściem śmierci (czasem wcześniej) wszystko to przeradza się w koszmar. Fazy rozwoju związku | Etapy związku. Istnieją różne teorie i modele dotyczące faz rozwoju związku, ale niektóre z najbardziej uznanych zawierają następujące etapy: Zauroczenie: W tym etapie dwie osoby zaczynają się poznawać i do siebie przylgnąć, czując silne uczucia romantyczne i fizyczne. Może to być czas pełen ekscytacji TCfAC. Związek, który przeradza się w coś naprawdę poważnego, wiąże się zazwyczaj z podjęciem kilku kluczowych dla wspólnej przyszłości decyzji, jak wspólne zamieszkanie i ślub. Wśród tych decyzji jest również ta dotycząca dzieci – czy je chcemy, kiedy planujemy zajść w ciążę, jak podzielimy się obowiązkami. A może w ogóle nie zamierzamy powiększać rodziny, bo życie we dwójkę w zupełności jednak, gdy zdania w tej kwestii są bardzo mocno rozbieżne? Nie jest to wcale rzadkość, gdy jeden z partnerów chce dzieci, i to w liczbie mnogiej, drugi się waha, jest raczej na nie, może w przyszłości, bądź od razu, kategorycznie stwierdza, że rozmnażać się nie planuje. Ciężko tu znaleźć kompromis, bo dziecko albo się rodzi, albo nie. Jak więc rozwiązać ten problem?Kiedy jest właściwa pora na taką rozmowę?Kwestia posiadania dzieci to podstawa, jeśli chodzi o ustalanie wspólnej przyszłości. Nie powinno być żadnych niedomówień, bo to zbyt poważna i brzemienna w skutkach decyzja, lepiej z góry wiedzieć jakie kto ma plany i oczekiwania. W przeciwnym razie ktoś może się gorzko rozczarować, a spór o dzieci potrafi doprowadzić nawet do ważne, ale zarazem głupio wyskoczyć z takim tematem na pierwszej czy drugiej randce. Rozmowa o dzieciach tuż po zapoznaniu zwykle odstrasza, bo skąd ten pośpiech? Trąci desperacją, bo przecież na razie mamy fazę beztroskich randek, zauroczenia, cieszenia się sobą. Rozważania o kolorze firanek we wspólnej kuchni i imieniu dla przyszłej córeczki można prowadzić co najwyżej w głowie. To jednak trochę komplikuje sprawę, bo za wcześnie o dzieciach mówić źle, ale gdy z wzmianką o bobasku czeka się do momentu głębokiego zaangażowania, nagle wyjść może wielka rozbieżność poglądów. I co wtedy robić?Bo to naprawdę kłopotliwa rozbieżność. Nie mówimy tu o urządzaniu salonu i kłótniach, jaki kolor mają mieć szafki – w takich sprawach, przy odrobinie dobrej woli, idzie się jakoś dogadać, wypracować kompromis. Ale przy dziecku? Tu nie ma półśrodków, „zobaczy się”, „jakoś będzie”. Jak nie wyjdzie, nie da się ot tak wprowadzić zmian. Dziecko zostanie. Albo w ogóle nigdy się nie różne punkty widzeniaWiele par nie porusza tego tematu, żeby nie psuć atmosfery. W stałych związkach z dłuższym stażem często da się mniej więcej wyczuć, jakie kto ma nastawienie do dzieci, więc tylko delikatnie się o tym napomyka, bez naciskania na klarowne stanowisko, i szybko wycofuje, gdy druga strona czuje się osaczona i reaguje niechęcią bądź złością na kwestię powiększenia przemilczanie prowadzi donikąd. Dla osoby, która mieć dziecko chce bardzo, to trochę strata czasu być w związku z kimś, komu wcale się nie chce powiększać rodziny. Zwłaszcza kobiety to czują – im dłużej zwlekają, tym bardziej ryzykują, że nie spełnią swojego marzenia o byciu mamą. Nie dla każdego posiadanie potomstwa jest najważniejszym celem w życiu, ale gdy ktoś tego naprawdę pragnie, to ciężko mu będzie z dziecka zrezygnować dla dobra związku, w imię co z tego, że nieplanujący dziecka partner kocha, ma całkiem przyjemną wizję wspólnego życia, dba o swoją drugą połówkę, chętnie się z nią dzieli tym co ma – jeśli druga strona zamiast podróży i przygód tylko we dwoje w wyobraźni widzi przystrajanie dziecięcego pokoju, uczenie szkraba jazdy na rowerku i oklaskiwanie jego występów w szkolnym przedstawieniu, żadne rozpieszczanie nie zagłuszy w pełni jej bólu. Jest za to szansa, że ów ból będzie tylko narastać i kłaść się coraz dłuższym cieniem na przyszłości nie chcesz?Kiedy temat dziecka wypływa, to najczęściej oczekujemy tego, że nasz partner myśli podobnie. Niestety, nie wszyscy mają to szczęście, a atmosfera jeszcze bardziej się zagęszcza, gdy wcześniej wysyłane sygnały sugerowały całkiem inne podejście – ona tak bardzo ceniła sobie życie z dnia na dzień, bez większych zobowiązań, a teraz znienacka wychodzi, że jej największym pragnieniem jest słyszeć tupot małych to sprawa niezmiernie delikatna, drażliwa i budząca silnie emocje, niezależnie od tego, jakie się ma zdanie o dzieciach. Dlatego często rozmowa szybko przeradza się w kłótnię, niczego nie rozwiązuje i niczego nie wyjaśnia, temat jest tylko zawieszony i coraz bardziej psuje wzajemne relacje. Tymczasem niechęć do posiadania potomstwa nie musi wcale wynikać z niechęci do dzieci. To nie maluch jest tutaj problemem, ile te wszystkie rzeczy, jakie się wiążą z jego pojawieniem – praca, pieniądze, odpowiedzialność, nowe obowiązki, wyrzeczenia. Kobiety się obawiają utraty niezależności i tego, że będą musiały całkowicie zrezygnować ze swoich ambicji. Mężczyzn przeraża konieczność utrzymania rodziny i samo ojcostwo, do którego nie wiedzą jak się zabrać, bo wzorce wyniesione z domu dalekie były od idealnych. I wystarczy, że druga strona wysłucha, rozwieje obawy, zapewni o swoim wsparciu, by „nie” zamieniło się w „tak”.Ale czasem ktoś po prostu nie chce, bo nie. Czy można liczyć, że się mu odmieni? Można, ale to raczej płonne nadzieje. To prawda, że ludziom z wiekiem zmieniają się poglądy, przewartościowują swoje życie i ustalają priorytety na nowo, ale to żaden pewnik, że „jeszcze ci się odmieni”. Niektórzy jednak kurczowo trzymają się tej nadziei, liczą, że partner dojrzeje, zrozumie, tak samo zacznie się wzruszać na widok maciupeńkich leci, życie przemijaSilnego pragnienia posiadania dziecka nie da się zastąpić czymś innym. Gdy w związku coś trzeba poświęcić, dobry partner będzie umiał to wynagrodzić, strata nie okaże się aż tak bolesna. Z dzieckiem się raczej tak nie da, nie zastąpi go słodki labrador czy posiadłość nad morzem, i każdy kolejny krok będzie uświadamiał dobitnie, z czego się rezygnuje i pewnie już nigdy nie doświadczy. Bo jakie to może być szczęście, gdy mijana na ulicy grupa śpiewających przedszkolaków wywołuje dławiącą gulę w gardle? Żal jest zbyt wielki, by dało się go zbyć banalnym „w życiu nie można mieć wszystkiego”.Z czasem partner nie jest już ukochaną, najbliższą osobą, lecz kimś, kto nie pozwala spełnić naszego powołania. I skoro nie da się kogoś przekonać, to może lepiej będzie poszukać partnera o podobnych priorytetach. Tkwienie w związku, w którym nie można się w pełni zrealizować, jest stratą czasu, czego nawet głębokie, płomienne uczucie nie jest w stanie zrekompensować. Oczywiście, można cierpliwie czekać na „zachcenie”, ale to spore ryzyko, że koniec końców się chce dzieci? Pewnie nie kochaDziecko to przypieczętowanie związku, już na zawsze, cokolwiek się zdarzy, ta dwójka ludzi będzie ze sobą trwale połączona. Nic dziwnego zatem, że niechęć do posiadania dzieci utożsamia się ze zbyt luźnym podejściem do związku. Stwierdzenie, że nie tylko teraz, ale w ogóle nigdy nie planuje się powiększenia rodziny, może być odebrane z dużą nieufnością. Znaczy, chce sobie zostawić jakąś furtkę? Jest lekkoduchem gardzącym obowiązkami? Nie traktuje mnie poważnie? Skąd ten strach? Ok, teraz może jeszcze za wcześnie, ale za kilka lat, co stoi na przeszkodzie?Najgorzej jest tkwić w zawieszeniu, wszak związek to wielka inwestycja, im więc czasu się mu poświęci, tym gorzej znosi się rozjazd w oczekiwaniach. Ciężko zostać, jeszcze ciężej odejść, nie chce się tracić ukochanej osoby, ale ta jej rezerwa po prostu jest zbyt bolesna. A wejście w nowy związek to też nie takie hop ciężko jest także tym, którzy dzieci mieć nie chcą. Czasem nawet ciężej, głównie przez otoczenie, które prędzej zrozumie potrzebę posiadania rodziny, to przecież naturalne, i tym chętniej potępi samoluba. Właśnie bliscy, rodzina i przyjaciele, mogą podsycić konflikt między partnerami, utwierdzając w przekonaniu o niedostatecznej miłości – gdyby cię naprawdę kochał to by się zgodził. Zdarza się nawet, że ktoś przeciwny dziecku dostaje łatkę „nienormalnego”, szczególnie kiedy jest to kobieta – co z nią nie tak, zostaw idiotkę, niczego ci nie da, a tylko zniszczy życie swoim szantaż, grożenie rozstaniem, sięganie po chwyty w rodzaju „a kto ci poda szklankę wody na starość” może stać się przyczyną dalszego tkwienia w uporze, bo nikt nie lubi być stawiany pod ścianą, poddawany niesłusznej krytyce, piętnowany za życiowe wybory. I kto wie, czy by się komuś faktycznie nie odmieniło, gdyby nie to pogardliwe umniejszanie i traktowanie z może to ty jesteś przeszkodą?W mówieniu, że niechęć do dziecka wskazuje na słabość uczucia, jest jednak ziarno prawdy. Tak bowiem się niekiedy zdarza – on absolutnie nie chciał, kompletnie nie widział się w roli ojca, przez lata nie dało się go nakłonić do zmiany zdania, a w kilka miesięcy po rozstaniu dorobił się żony i dumnie oczekuje na narodziny pierwszego potomka. Widać, że się z tego cieszy. Że na tak diametralną zmianę zdecydował się w mgnieniu oka. Dlaczego więc nie mógł wcześniej? Cóż, widać do ciąży mogła go skłonić tylko określona mają podobnie. Gdzieś podświadomie chcą zostać mamą, ale się zarzekają, że nie, żadnych pieluch, szkoda młodości. Złoszczą się, gdy partner naciska, i oddychają z ulgą, gdy druga strona odpuszcza. Ale nowa znajomość budzi w nich całkiem odmienne odczucia – przy tym mężczyźnie czują się pewniejsze, bardziej bezpieczne, wizja małego dziecka w domu nie budzi już lęku czy obrzydzenia, lecz pozytywną ekscytację. Może więc, zamiast się złościć, dlaczego partner nie podziela naszej wizji, warto się zastanowić, czy jest on naprawdę tym jednym jedynym? Ludzie dzielą się takich, którzy boją się być singlami, takich, którzy boją się być w związkach i takich, którzy nie mają już 12 lat. Bo tylko dwunastolatkom można wybaczyć przejmowanie się tą nomenklaturą i potrzebę ustalania daty, od kiedy „zaczynamy ze sobą chodzić”. Od kiedy można nazywać kogoś swoim chłopakiem/dziewczyną? Na której randce można zacząć mówić o dzieciach? Czy mówienie o swojej mamie „twoja teściowa” wystraszy faceta? Dlaczego on ma ciągle „single” w statusie na fejsie? Powiem tak: z większością moich facetów rozmawialiśmy o (naszych, wspólnych) dzieciach już na pierwszej randce. A gdy przedstawiałam ich mojej mamie, mówiłam o nich jako o jej przyszłych zięciach. Jeden tylko się zbuntował, gdy po kilkumiesięcznym związku powiedziałam coś o naszym, no właśnie, „związku”. – A musimy to nazywać? – spytał. – Nie musimy. A nie możemy tego nazywać? – odparłam kolejnym pytaniem. W końcu skapitulował. Wielce pomocna była w tym Didi, która z uporem maniaka wołała na niego „Szwagierrrr!!!” i w końcu przestał się tym przejmować, zrozumiawszy, że to, jak się nazywamy, nie ma żadnego wpływu na jakość naszej relacji i do niczego nie zobowiązuje. Każdy, zawsze jest wolny. Do jednego worka wkładam ludzi, którzy boja się bycia singlem i tych, którzy boją się bycia w związku. Bo to tylko kwestia nazewnictwa. Spędzasz z kimś czas, jest ci dobrze, uczucie fascynacji/miłości/przywiązania jest obustronne – i naprawdę nie ma znaczenia, jaki masz status na fejsie, bo jeśli kogoś kochasz, to z nim jesteś – a jeśli nie kochasz, to żadne etykietki tego nie zmienią. Koleżanka opowiedziała mi dziś o swojej randce. Zaprosił ją na kolację do siebie, przygotował super posiłek, gadali kilka godzin, było miło, fajnie, seksownie i nagle on spytał: – A ty musisz mieć chłopaka…? Przez chwilę nie rozumiała pytania. Ja też bym nie zrozumiała, ale w końcu do niej dotarło. On pytał, czy może uprawiać z nią seks, wciąż pozostając singlem. – Jeśli pytasz, czy mam parcie na związek i czy będę wymagać od Ciebie jakichś deklaracji, jeśli pójdziemy do łóżka, to nie. Ale chyba muszę już iść. Jestem umówiona na lunch. – o 23? – A… tak jakoś wyszło. Pa. Jest taka prosta zasada na wszystkich pierwszych randkach: jeśli boisz się, że coś może twojego towarzysza wystraszyć – powiedz to jak najszybciej. Przeszedłeś depresję, masz dziecko, zmieniłeś płeć, słuchasz Kombi – wyrzuć to z siebie od razu, bo jeśli ma to dla Twojej randki jakieś decydujące znaczenie i uniemożliwia jej zdaniem przyszłą relację intymną, to lepiej od razu pozbyć się złudzeń. A jeśli nie ma znaczenia, to możecie skupić się na czymś przyjemniejszym. I tak samo jest ze statusem związku. Tak samo jest z wyznaniami uczuć. Nieważne, kiedy to nazwiecie i kiedy padną te wyznania. Prawdziwe związek i miłość się po prostu w pewnym momencie czuje. Jeśli na pierwszym spotkaniu wspomnisz, że mielibyście razem śliczne dzieci, to tylko dwunastolatek odbierze to jako zobowiązanie do robienia tych dzieci. A wtedy Ty będziesz wiedział, żeby znaleźć sobie szybko jakąś wymówkę i uciec od tego dwunastolatka zanim policja aresztuje Cię za podrywanie nieletnich. Znajdź sobie jakiegoś dorosłego. Są lepsi w łóżku. Wielu partnerów będących ze sobą w związku dłuższy czas, patrzy z rozrzewnieniem w przeszłość, na pierwsze spotkania, początki relacji i zauważa ze smutkiem, że ich związek wygląda już zgoła inaczej. Gdzie się podziała ta namiętność? Czy to moja wina czy może partnera, że jest jej mniej? Czy to prawdziwa miłość, skoro namiętność wygasa? To są jedne z pytań, które wiele osób sobie zadaje, okupując te rozmyślania obniżeniem nastroju, złością, poczuciem winy i często wiążą się z oskarżaniem siebie lub partnera. Zmiany o których mowa, następujące nieuchronnie, nierzadko nie są wynikiem specyficznych okoliczności lecz naturalnej dynamiki miłości, która wraz z upływem czasu zmienia swoje oblicze. Świadomość istnienia tych etapów, może pomóc w trudnej sztuce akceptacji faktu, że po kilku latach wspólnego życia szanse na stu procentowe podobieństwo tej relacji do czasu z jej burzliwych początków jest raczej nikłe. Szczęśliwie, nie oznacza to, że miłość po kilku latach związku musi być mniej satysfakcjonująca. Składniki miłości Co zatem, ulega zmianie w czasie trwania związku? Według Sternberga na miłość składają się trzy składniki o odmiennym charakterze – namiętność, intymność i zaangażowanie. Intymność jest rozumiana jako szacunek i wzajemne zrozumienie oraz wsparcie, chęć zapewnienia partnerowi szeroko rozumianego dobra, dzielenie się z nim przeżyciami, wartościami, intymnymi informacjami, odczuwanie szczęścia w obecności partnera i interpretowanie go jako ważnego elementu w życiu. Jest to składnik miłości nie tylko zarezerwowany dla związków romantycznych ale pojawia się również w innych bliskich relacjach np. w rodzinie lub między przyjaciółmi. Intymność pojawia się w związku powoli i jeszcze wolniej opada (Wykres 1). Wzrasta wraz z lepszym poznawaniem się partnerów, ich zdolnością do komunikacji, zaspokajania wzajemnie emocjonalnych potrzeb. Namiętność jest typowa dla związków romantycznych i łączy w sobie doświadczenia zarówno pozytywne np. pożądanie, adoracja, ekscytacja jak i negatywne, takie jak niepewność, zazdrość, niepokój, tęsknota. Łączy się z podnieceniem seksualnym, poszukiwaniem fizycznej bliskości, reakcjami fizjologicznymi np. szybszym biciem serca, chęcią „zlania” się z partnerem, ciągłym myśleniem o partnerze itp. Namiętność prowokuje partnerów do zachowań jeszcze ją nasilających. Co ciekawe, poza jej czysto fizycznym aspektem, namiętność w dużym stopniu jest uwarunkowana kulturowo. Ma to swoje odbicie właśnie w dyskomforcie, który pojawia się gdy namiętność opada – trudno się pogodzić z tą zmianą, żyjąc w kulturze, w której przekaz z literatury czy kina jest jednoznaczny – miłość i związek bez namiętności właściwie nie istnieje. Namiętność na początku związku pojawia się i wzrasta bardzo gwałtownie, szybko osiągając swoje szczytowe natężenie i równie szybko opadając, osiągając na krótko stabilizację na niższym poziomie, po której następuje jej wygaszenie (Wykres 1). Ten naturalny spadek namiętności często powoduje smutek i żal. Zaangażowanie, jest jedynym aspektem miłości, podlegającym świadomej kontroli. Ujawnia się we wszystkich decyzjach, myślach, działaniach nakierowanych na stworzenie i utrzymanie trwałego związku, mimo pojawiających się przeszkód. Jest to najbardziej stabilny składnik miłości (Wykres 1). Podtrzymywane jest przez dodatni bilans zysków i strat uzyskiwanych w związku, małą atrakcyjność innych dostępnych partnerów, siłę przeszkód uniemożliwiających bądź utrudniających zakończenie związku. W przypadku zaangażowania działa też tzw. reguła konsekwencji – jeśli wkładam w coś swoją energię, wysiłek, czas – rezygnacja z tego wiązałaby się z przyznaniem się do złej „inwestycji” tych zasobów a więc spadkiem samooceny. Żeby uniknąć tych negatywnych doznań, ludzie przekonują siebie i innych, że ich „inwestycja” jest trafna. Co za tym idzie, chętniej podejmuje kolejne działania z nią związane. Wykres 1 Fazy związku miłosnego Wiedząc jakim przemianom podlegają poszczególne składniki miłości, można wyróżnić szereg typowych faz związku miłosnego, pamiętając, iż oczywiście nie odnoszą się one do wszystkich związków, a jedynie odzwierciedlają często obserwowaną dynamikę zmian miłości. Zakochanie – zwykle faza początkowa związku, zdominowana przez szybko rozwijającą się namiętność, krótkotrwała, dająca silne poczucie szczęścia. Na tym etapie szczególnie silną rolę odgrywa naturalne pobudzenie fizjologiczne, które musi zostać zinterpretowane jako namiętność. Emocje pozytywne potęgują pozytywne postrzeganie partnera i wzrost jego atrakcyjności. Często do wzrostu namiętności przyczyniają się przeszkody i przeciwności, które partnerzy muszę pokonać, aby być ze początki – namiętność w tej fazie nadal rośnie, ale częste i bliskie kontakty prowadzą do rozwoju intymności. Nagradzające doznania zwykle prowadzą do chęci podtrzymywania kontaktów w różnorodnych sytuacjach, większej otwartości, zmniejszenia zahamowań, zwiększania uważności na potrzeby partnera, zwiększania wysiłku wkładanego w związek itp. Rozwój intymności zapewnia poczucie bezpieczeństwa ale też czasami wyzwala lęki przed ośmieszeniem bądź odrzuceniem ze strony partnera. Prowadzi do uzależniania swoich działań, uczuć od innego człowieka, co prowadzić może do utraty poczucia kontroli, lęku przed utratą indywidualności. W tej fazie wielkim wyzwaniem jest utrzymanie intymności na poziomie zadowalającym oboje partnerów. Często słyszy się skargę, że kiedy jedno z partnerów próbuje się zbliżyć, drugie się oddala. Może to wynikać z odmienności ich stosunku do intymności i z faktu, że często w parze jedna osoba pożąda intymności a druga jej się obawia. Warto być na to uważnym i nie interpretować tego typu zachowań partnera jako skierowanych przeciwko własnej osobie czy związkowi. W fazie romantycznych początków następują pierwsze wymiany intymnych informacji mające na celu poznanie partnera, jego reakcji na zwierzenia, usunięcia niepewności a także poszukiwanie oznak zrozumienia i troski. Początkowe rozmowy dotyczące przede wszystkim faktów, powoli zastępowane są przez komunikaty dotyczące emocji, co ma kluczowe znaczenie dla wysokiej satysfakcji ze związku. W tej fazie następuje początek budowania zaufania, które jest przekonaniem o przewidywalności zachowań partnera, o jego cechach osobowości oraz wiarą w przywiązanie partnera. Korzyścią z wysokiego poziomu zaufania jest skłonność do interpretowania intencji partnera jako pozytywnych nawet przypadku jego zachowań mogących być przejawem braku troski, zaniedbywania itp. W tej fazie zaczyna budować się przywiązanie do partnera, którego obraz często jest odzwierciedleniem relacji przywiązaniowych charakterystycznych dla wcześniejszych etapów życia. Związek kompletny – jest to faza, która jak można się spodziewać, nie następuje w każdej relacji – część z nich kończy się przed osiągnięciem stanu związku kompletnego. Jeśli jednak silna namiętność i intymność umożliwiają wzrost zaangażowania, związek przechodzi w ten etap. Cele, myśli, uczucia i zachowania zaczynają być zależne od partnera. Partnerzy, którzy sobie ufają, dzięki tej prawidłowości mogą uczyć się dążyć do dobra wspólnego, otrzymują od siebie nawzajem zasoby niematerialne i materialne oraz uzyskują wsparcie społeczne, mające szczególne znaczenie dla indywidualnego dobrostanu, zdolności radzenia sobie ze stresem i satysfakcji z małżeństwa. Na tym etapie partnerzy mogą uczyć się jak udzielać wsparcia emocjonalnego, wspierać w określaniu źródeł, charakteru problemu i sposobów rozwiązywania jak i asystować sobie przy wykonaniu konkretnych działań. Zwykle następuje też wzrost współzależności uczuć zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Zdolność do emocjonalnego współbrzmienia przyczynia się do powodzenia w związku. Niestety współzależność w związku kompletnym może prowadzić do negatywnych konsekwencji. W wyniku konfliktów, doznanych krzywd partnerzy mogą wpaść w spiralę wymiany negatywnych zachowań czy emocji typu „oko za oko, ząb za ząb”. Negatywne komunikaty, czy zachowania mające na celu wywołać zmianę w partnerze prowadzą jedynie do odnowienia w nim wspomnień o dotychczasowych doznanych urazów i nie zwiększają chęci do współdziałania i zmiany. Niezwykle istotna dla tej i innych faz miłości jest empatia – chęć i umiejętność wczuwania się partnerów w siebie nawzajem i korzystania z tych doświadczeń w komunikacji. Ta umiejętność pozwala przyjmować punkt widzenia partnera, zmniejsza egocentryzm i tendencje do reagowania negatywnie na poglądy partnera oraz wzmacnia lepsze zaspokajanie jego potrzeb. W fazie związku kompletnego zaczyna mieć znaczenie subiektywnie postrzegana przez partnerów równowaga w wymianie „dóbr” – działań, cech, dóbr materialnych, poziomu zaangażowania itp. Związek przyjacielski – etap związku następujący zwykle wraz z naturalnym zanikiem namiętności. Namiętność, jako lawinowo narastająca w pierwszych dwóch fazach, w związku kompletnym zmniejsza się znacząco. Mimo tego, faza związku przyjacielskiego jest prawdopodobnie najdłuższą z satysfakcjonujących etapów miłości i oparta jest przede wszystkim na intymności oraz zaangażowaniu. Podtrzymywana może być przede wszystkim przez dbałość o intymność, a więc utrzymywanie przywiązania, zaufania, pomagania i przyjmowania pomocy. Intymność, która jest tak kluczowa, może jednak nieść ze sobą pewne zagrożenia. Dobra znajomość partnera, bezbłędne reagowanie na jego potrzeby, pozwalają utworzyć „scenariusze reakcji” – automatyczne sposoby komunikacji i reagowania. Te skuteczne scenariusze, obniżają poziom napięcia i niepewności. Zmniejszają zatem częstotliwość „zgrzytów” między partnerami, konfliktów a co za tym idzie też pozytywnych emocji wynikających z momentów godzenia się i „docierania się”. Ze względu na łatwość przyzwyczajania się do stałych, przyjemnych doświadczeń, ta z pozoru pozytywna rutyna powoduje, że zanikają warunki do pojawiania się uczuć pozytywnych a nawet – samych uczuć w związku. Ten paradoks intymności można opisać metaforą otrzymywania prezentów czy życzeń urodzinowych. Można by się zastanowić, czy otrzymywane codziennie, tworzyłyby okazję do odczuwania takiego zastrzyku pozytywnych emocji jak te, którymi ludzie są obdarowywani raz na pusty – jeśli nastąpi zanik intymności, satysfakcja z relacji jest niska, doznania negatywne przeważają nad pozytywnymi, związek przeradza się w relację opierającą się jedynie na działaniach ją podtrzymujących. Trwanie w tej fazie oparte jest jedynie na utrzymaniu zaangażowania a jego zanik prowadzi do rozpadu związku. Skłonność do uzasadniania podjętych działań jako sensownych, niechęć do utraty zainwestowanych w związek zasobów oraz doświadczenie związku z innym człowiekiem jako części własnej tożsamości często prowadzą do pozostawania w relacji nie dających pozytywnych doznań obecnych w jego poprzednich fazach. Etap zakochania: szczególnie silną rolę odgrywa w nim naturalne pobudzenie fizjologiczne Czy są jakieś szanse dla przetrwania miłości i satysfakcji związku? Przyglądając się opisanym fazom oraz zmianom w natężeniu składników miłości w trakcie jej trwania, można by dojść do pesymistycznego wniosku, że każdy związek jest skazany na smutny koniec. Na szczęście, znajomość tej dynamiki może wskazać jakie działania ze strony partnerów mogą sprawić, iż miłość w każdej z jej faz będzie źródłem satysfakcji. W kulturze kultu miłości romantycznej, w której partnerzy zakochują się od pierwszego wejrzenia i wszystko się dzieje „samo”, dominuje złudzenie, że myślenie i świadome działanie raczej zabija niż podtrzymuje miłość. Niestety, jedynie w fazie zakochania i romantycznych początków, gdzie związkiem rządzi namiętność miłość ma szansę „dziać się sama”. A to przede wszystkim poświęcenie, wysiłek, empatia, refleksyjność i świadome działania partnerów mogą utrzymać miłość na dłuższą metę, nie dopuszczając do przerodzenia się związku w związek pusty. Skoro można przetrwać, to… jak? Skoro wiemy, że naturalnym jest, aby związek przetrwał przede wszystkim dzięki utrzymania intymności i zaangażowania, zastanówmy się co można zrobić, aby do rozpadu nie doszło. Partner powinien otrzymywać informacje zwrotne zarówno pozytywne jak i negatywne. Udzielanie jedynie pozytywnych wzmocnień partnerowi (np. poprzez komplementy, ukierunkowywanie swoich wysiłków cały czas na komfort i dobrostan partnera, czy działanie na rzecz spełniania jego oczekiwań), powoduje, iż siła odczuwanych przez partnera pozytywnych emocji w wyniku starań drugiej połówki maleje, a wzrasta dyskomfort w przypadku pojawienia się nagle zmiany zachowania czy pozwolenia sobie na negatywną uwagę. Warto aby wysiłki i działania skierowane na ukochaną osobę i utrzymanie związku wynikały z żywionych do drugiej osoby uczuć, jej atrakcyjności, przyjemności wynikającej z bycia z nią a nie z zewnętrznych nakazów i poczucia obowiązku. Jeśli masz coś robić dla partnera, tylko dlatego bo „tak wszyscy robią; bo to rozsądne; tak wypada; co ludzie powiedzą itp.”, lepiej nie rób tego w ogóle. Postrzeganie wysiłków wkładanych w utrzymanie związku jako obowiązek, pomniejsza rolę uczuć żywionych do partnera oraz odczuwane szczęście wynikające z działań na jego rzecz. Nie unikaj konfliktów. Ponieważ nie sposób w długoletnim związku mieć cały czas identyczne zdanie. Powstawanie rozbieżności między partnerami w zakresie postaw, preferencji itp. jest całkowicie naturalne. Mimo, iż wydaje się, że unikając konfrontacji chronimy siebie i partnera, to właśnie konflikty pozwalają zlikwidować źródła frustracji i niezadowolenia, zapobiec zagrożeniom mogącym w przyszłości doprowadzić do rozpadu związku i dają możliwość odczucia pozytywnych emocji wynikających z pogodzenia się. Unikanie konfliktu, często wynikające z chęci uniknięcia dyskomfortu „tu i teraz” w konfrontacji z partnerem może w efekcie prowadzić do nasilenia konfliktu i zmniejszać szansę odnalezienia szybko rozwiązania satysfakcjonującego obie strony. Zgłaszaj partnerowi problem od razu – odwlekanie mówienia o emocjach i czekanie z omówieniem z partnerem przyczyny dyskomfortu zwykle prowadzi do narastania napięcia i powoduje, że wyraża się swoje zdanie w momencie kiedy już nie można dłużej wytrzymać. Ciężko jest wtedy o spokojny dialog, rozsądną argumentację i rozmowę nakierowywaną na poszukiwanie rozwiązań. Unikaj odwzajemniania negatywnych zachowań i emocji – pary, w których w reakcji na zgłoszenie problemu przez jednego partnera, drugi odpowiada negatywnymi emocjami, wyrażeniem swoich skarg i żali są mniej szczęśliwe od tych, w których reakcją drugiej strony jest gotowość do zrozumienia lub chociaż wysłuchania. Odpowiadanie krzywdą na doznaną krzywdę prowadzi do eskalacji konfliktu i destrukcji związku, zaś konstruktywna reakcja na niechciane zachowanie ze strony partnera może prowadzić do utrzymania zadowolenia związku. Mimo, iż zastosowanie powyższych wskazówek nie jest łatwe i każda para może z nich korzystać na swój sposób, warto pamiętać, że mimo zmieniającej się dynamiki miłości, w wielu parach jest duża szansa na jej przetrwanie i czerpanie satysfakcji ze związku. Co ważniejsze, każdy z partnerów może mieć na to wpływ. Bibliografia Wojciszke, B. (1993). Psychologia miłości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.